Изображение на обложке

СУБЪЕКТНЫЕ ОТНОШЕНИЯ В ЭССЕ МИХАИЛА ШИШКИНА О ПИСАТЕЛЯХ

Анна Скотницка

Аннотация


Цель статьи – анализ субъектных отношений в эссе современного русского прозаика Михаила Шишкина, посвященных другим писателям, а именно Роберту Вальзеру, Джеймсу Джойсу и Владимиру Шарову. Автор доказывает, что высказывания повествователя имеют интерсубъективный характер, о чем свидетельствует система субъектных отношений, а также сфера предмета изображения.
Шишкин воспринимает биографии художников в перспективе писательства, сосредоточиваясь на мотиве непонимания и неприятия средой их творчества. Особое внимание уделяется эссе о Вальзере, в котором Шишкин исследует путь становления писателя. Обращаясь к поэтике произведения, автор статьи обнаруживает сплетение мотивов и повторений на разных уровнях текста. Внимание фокусируется также на некоторых риторических фигурах (анафоре, геминации, анадиплосизе), благодаря которым Шишкин создает убедительный и динамичный портрет живого, полного противоречий человека и писателя.

Ключевые слова: Михаил Шишкин, Владимир Шаров, Роберт Вальзер, Джеймс Джойс, эссе, субъектные отношения, поэтика.

DOI 10.18522/2415-8852-2021-2-17-41


Полный текст:

PDF

Литература


Беньямин, В. Роберт Вальзер / пер. Т. Баскаковой // Иностранная литература. 2007. № 7 [Электронный ресурс]. URL: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/robertvalzer.html (дата обращения: 02.05.2021).

Бродский, И. Форма времени. Стихотворения, эссе, пьесы. Т. 2. Минск: Эридан, 1992.

Воротынцева, К. Лирический дискурс в романе М.П. Шишкина «Письмовник» // Narratorium. 2012. № 1 [Электронный ресурс]. URL: http://narratorium.rggu.ru/ article.html?id=2626150 (дата обращения: 20.05.2021).

Дубин, Б. Вступление: Литературный гид: Роберт Вальзер // Иностранная литература» 2007. № 7 [Электронный ресурс]. URL: https://magazines.gorky.media/ inostran/2007/7/vstuplenie-4.html (дата обращения: 02.05.2021).

Елинек, Э. «Высказать невысказываемое, произнести непроизносимое…». Интервью (2002) / пер. А. Белобратова // Елинек Э. Смысл безразличен. Тело бесцельно. Эссе и речи о литературе, искусстве, театре, моде и о себе / пер. с нем.; сост и послесл.

А. Белобратова. СПб.: «Симпозиум», 2010. С. 384–402.

Зеелиг, К. Прогулки с Робертом Вальзером. Фрагменты книги / пер. В. Седельника // Иностранная литература. 2007. № 7 [Электронный ресурс]. URL: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/ progulki-s-robertom-valzerom.html (дата обращения: 12.05.2021).

Котелевская, В. Больше чем Вальзер: коллизии модернистского метанарратива в поэтологии Михаила Шишкина // Новое литературное обозрение. 2020. № 3 (163). С. 234–247.

Левин, Ю.И. Лирика с коммуникативной точки зрения // Левин Ю.И. Избранные труды: Поэтика. Семиотика. М.: Школа «Языки русской культуры»,1998. С. 464–482.

Мандельштам, Н.Я. Воспоминания. Книга третья. М.; Берлин: Директ-Медиа, 2019.

Оробий, C. История одного ученичества (Владимир Набоков – Саша Соколов – Михаил Шишкин) // Новое литературное обозрение. 2012. № 6 (118) [Электронный ресурс]. URL: http://www.intelros.ru/readroom/nlo/1182012/17388-istoriya-odnogo-uchenichestvavladimir-nabokov-sasha-sokolov-mihailshishkin.html (дата обращения: 02.05.2021).

Оробий, C. «Прогулка» Роберта Вальзера / «Вальзер и Томцак» Михаила Шишкина // Livejournal. 26.04.2014 [Электронный ресурс]. URL: http://konets-tsitati.livejournal. com/272608.html (дата обращения: 02.05.2021).

Паулс, А. Меньше нуля / пер. Б. Дубина // Иностранная литература. 2007. № 7 [Электронный ресурс]. URL: https://magazines. gorky.media/inostran/2007/7/menshe-nulya. html (дата обращения 02.05.2021).

Роберт Отто Вальзер // Библиографическая справка словаря «Писатели мира, 1980–1985» / под ред. В. Колби; пер. М. Немцова [Электронный ресурс]. URL: http:// spintongues.vladivostok.com/WalserAbout3. htm (дата обращения: 02.05.2021).

Сонтаг, С. Голос Вальзера / пер. Б. Дубина // Иностранная литература. 2007. № 7 [Электронный ресурс]. URL:https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/golosvalzera.html (дата обращения: 02.05.2021)

Тюпа, В. Жизнеописание как протороманный нарратив // Тюпа В. Дискурс / Жанр. М.: Intrada, 2013. С. 79–91.

Шишкин, М. Бегун и корабль // Сolta. ru. 15.11.2018 [Электронный ресурс]. URL: https://www.colta.ru/articles/literature/19715begun-i-korabl, (дата обращения: 10.05.2021).

Шишкин, М. Больше чем Джойс // Сolta.ru. 13.01.2019 [Электронный ресурс]. URL: https:// www.colta.ru/articles/literature/20202-bolshechem-dzhoys (дата обращения: 10.05.2021).

Шишкин, М. Вальзер и Томцак // Шишкин М. Пальто с хлястиком. Короткая проза, эссе. М.: Издательство АСТ; Редакция Елены Шубиной, 2017а. С. 109–180.

Шишкин, М. В лодке, нацарапанной на стене // Шишкин М. Пальто с хлястиком.

Короткая проза, эссе. М.: Издательство АСТ: Редакция Елены Шубиной, 2017б. С. 181– 196.

Шишкин, М. «Написать свою Анну Каренину…»: интервью Марине Концевой. «9 канал». 05.12.2010 [Электронный ресурс]. URL:http:// archive.9tv.co.il/news/2010/12/05/89804.html (дата обращения: 12.05.2021).

Эпштейн, М. Михаил Шишкин о Джойсе и Шарове // Живой журнал. 26.01.2019 [Электронный ресурс]. URL: https://mikhailepstein.livejournal.com/239654.html (дата обращения: 20.05.2021).

Coetzee, J.M. (2000). The genius of Robert Walser. The New York Review of Books, 2 [Электронный ресурс]. URL: http://www. nybooks.com/articles/archives/2000/nov/02/ the-genius-of-robert-walser (дата обращения: 10.05.2021).

Głowala, W. (1983). Próba teorii eseju literackiego. In E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, & M. Tatara (Eds.), Genologia polska. Warszawa: PWN.

Grochowski, G. (2014). Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Hilsbecher, W. (1972). Tragizm, absurd, paradoks. Eseje. Przeł. S. Błaut, wybór i wstęp S. Lichański. Warszawa: PIW.

Iwasiów, I. (1996). Autoparafraza jako sygnatura. In D. Snieżko (Ed.). Ja, autor. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 165–175.

Łukasiewicz, M. (1990a). Posłowie. In R. Walser, Przechadzka i inne utwory. (M. Łukasiewicz, Trans.). Warszawa: Czytelnik.

Łukasiewicz, M. (1990b). Robert Walser. Warszawa: Czytelnik.

Nowak, A.W. (2012). Źródłowość intersubiektywności a „materialność” In P. Makowski (Ed.), Intersubiektywność. Kraków: Universitas, 29–40.

Okopień-Sławińska, A. (1985). Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria). Wrocław: Ossolineum.

Rembowska-Płuciennik, M. (2009). Intersubiektywność i literatura. Teksty Drugie, 1–2, 215–227.

Sendyka, R. (2006). Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku. Kraków: Universitas.

References

Benjamin, W. (2007). Robert Walser (T. Baskakova, Trans.). Inostrannaya Literatura [Foreign Literature], 7. Retrieved from: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/robertvalzer.html (date of access: 02.05.2021).

Brodsky, I. (1992). Forma vremeni. Stikhotvoreniya, esse, p’yesy [The shape of time. Poems, essays, plays] (Vol. 2.). Minsk: Eridan. Coetzee, J.M. (2000). The genius of Robert Walser. The New York Review of Books, 2. Retrieved from: http://www.nybooks.com/ articles/archives/2000/nov/02/the-genius-ofrobert-walser (date of access: 10.05.2021).

Dubin, B. (2007). Vstupleniye. Literaturnyy gid: Robert Walser [Introduction: a literary guide. Robert Walser]. Inostrannaya Literatura [Foreign Literature], 7. Retrieved from: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/ vstuplenie-4.html (date of access: 02.05.2021).

Epshteyn, M. (2019, January 26). Mikhail Shishkin o Dzhoyse i Sharove [Mikhail Shishkin about Joyce and Sharov]. Livejournal. Retrieved from: https://mikhail-epstein.livejournal.com/239654.html (date of access: 20.05.2021).

Głowala, W. (1983). Próba teorii eseju literackiego [The attempt of theory of literary essay]. In E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, & M. Tatara (Eds.). Genologia Polska [The Polish genology]. Warszawa: PWN.

Grochowski, G. (2014). Tekstowe hybrydy. Literackość i jej pogranicza [Textual hybrids. Literary character and its border lines]. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Hilsbecher, W. (1972). Tragizm, absurd, paradoks. Eseje [Pathos, absurdity, paradox. Essays] (S. Błaut, Trans.; S. Lichański, Selection and introduction). Warszawa: PIW.

Iwasiów, I. (1996). Autoparafraza jako sygnatura [Self-paraphrase as signature]. In D. Snieżko (Ed.), Ja, autor [Me, Author]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 165–175.

Jelinek, E. (2010). “Vyskazat’ nevyskazyvaemoe, proiznesti neproiznosimoe…”. Interv’yu (2002) [“To express the unspoken, to pronounce the unspoken...”. Interview (2002)] (A. Belobratow, Trans.). In E. Jelinek, Smysl bezrazlichen. Telo bestsel’no. Esse i rechi o literature, iskusstve, teatre, mode i o sebe [Meaning is indifferent. The body is aimless. Essays and speeches about literature, art, theatre, fashion, and yourself] (A. Belobratow, Transl., comp., and afterword). Saint Petersburg: Symposium, 384–402.

Kolbi, V. (Ed.). (n.d.). Robert Otto Walser. In Biobibliograficheskaya spravka slovarya “Pisateli mira”, 1980–1985 [Bibliographic reference of the dictionary “Writers of the world, 1980–1985”] (M. Nemtsov, Transl.). Retrieved from: http:// spintongues.vladivostok.com/WalserAbout3. htm (date of access: 02.05.2021).

Kotelevskaya, V. (2020). Bol’she chem Walser: kollizii modernistskogo metanarrativa v poetologii Mikhaila Shishkina [More than Walser: collisions of the modernist metanarrative in Shishkin’s poetology]. Novoye Literaturmoe Obozrenie [New Literary Review], 3 (163), 234– 247.

Levin, Yu.I. (1988). Lirika s kommunikativnoi tochki zreniya [Lyrics from the communicative point of view]. In Yu.I. Levin, Izbrannye trudy: Poetika. Semiotika [Selected works: Poetics. Semiotics]. Moscow: Shkola Yazyki russkoi kul’tury, 464–482.

Łukasiewicz, M. (1990). Posłowie [Afterword]. In R. Walser, Przechadzka i inne utwory [The walk and the other stories] (M. Łukasiewicz, Trans.). Warszawa: Czytelnik.

Łukasiewicz, M. (1990). Robert Walser [Robert Walser]. Warszawa: Czytelnik.

Mandel’shtam, N.Ya. (2019). Vospominaniya. Kniga tret’ya [Memoirs. Book Three]. Moscow; Berlin: Direkt-Media.

Nowak, A.W. (2012) Źródłowość intersubiektywności a “materialność” [Intersubjectivity and «Materiality»]. In P. Makowski (Ed.), Intersubiektywność [Intersubjectivity]. Kraków: Universitas, 29–40.

Okopień-Sławińska, A. (1985). Semantyka wypowiedzi poetyckiej (Preliminaria) [Semantics of poetic statement (Preliminaries)]. Wrocław: Ossolineum.

Orobiy, S. (2012). Istoriya odnogo uchenichestva (Vladimir Nabokov – Sasha Sokolov – Mikhail Shishkin) [The story of an apprenticeship (Vladimir Nabokov – Sasha Sokolov – Mikhail Shishkin)]. Novoye Literaturmoe Obozrenie [New Literary Review], 6 (118). Retrieved from: http://www.intelros. ru/readroom/nlo/118-2012/17388-istoriyaodnogo-uchenichestva-vladimir-nabokovsasha-sokolov-mihail-shishkin.html (date of access: 02.05.2021).

Orobiy, S. (2014, April 26). “Progulka” Roberta Walsera / “Walser i Tomtsak” Mikhaila Shishkina [“The Walk” by Robert Walser / “Walser and Tomzak” by Mikhail Shishkin]. Livejournal. Retrieved from: http://konets-tsitati.livejournal.com/272608.html (date of access: 02.05.2021).

Pauls, A. (2007). Men’she nulya [Less than zero] (B. Dubin, Trans.). Inostrannaya Literatura [Foreign Literature], 7. Retrieved from: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/ menshe-nulya.html (date of access: 02.05.2021).

Rembowska-Płuciennik, M. (2009). Intersubiektywność i literatura [Intersubjectivity and literature]. Teksty Drugie [Second texts], 1–2, 215–227.

Seelig, K. (2007). Progulki s Robertom Walserom. Fragmenty knigi [Walking with Robert Walser. Fragments of the book]

(V. Sedel’nik, Trans.). Inostrannaya Literatura [Foreign Literature], 7. Retrieved from: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/ progulki-s-robertom-valzerom.html (date of access: 12.05.2021).

Sendyka, R. (2006). Nowoczesny esej. Studium historycznej świadomości gatunku [A modern essay: a study of historical awareness of the genre]. Kraków: Universitas.

Shishkin, M. (2018, November 15). Begun i korabl’ [Runner and ship]. Colta.ru. Retrieved from: https://www.colta.ru/articles/ literature/19715-begun-i-korabl, (date of access: 10.05.2021).

Shishkin, M. (2019, January 13). Bol’she chem Dzhoys [More than Joyce]. Colta.ru. Retrieved from: https://www.colta.ru/articles/ literature/20202-bolshe-chem-dzhoys (date of access: 10.05.2021).

Shishkin, M. (2010, December 05). Napisat’ svoyu Annu Kareninu…: interv’yu Marine Kontsevoy [Write your own Anna Karenina…: interviewed by Marina Kontsevaya]. 9 kanal [9th channel]. Retrieved from: http://archive.9tv. co.il/news/2010/12/05/89804.html (date of access: 12.05.2021).

Shishkin, M. (2017). V lodke, natsarapannoy na stene [In a boat scratched on the wall]. In M. Shishkin, Pal’to s khlyastikom. Korotkaya proza, esse [Сoat with flap. Short stories and essays]. Moscow: AST publ.; Elena Shubina’s Editorial board, 109–180.

Shishkin, M. (2017). Walser i Tomtsak [Walser and Tomzak]. In M. Shishkin, Pal’to s khlyastikom. Korotkaya proza, esse [Сoat with flap. Short stories and essays]. Moscow: AST publ.; Elena Shubina’s Editorial board, 181–196.

Sontag, S. (2007). Golos Walsera [Walser’s voice] (B. Dubin, Transl.). Inostrannaya Literatura [Foreign Literature], 7. Retrieved from: https:// magazines.gorky.media/inostran/2007/7/golosvalzera.html (date of access: 02.05.2021).

Tyupa, V. (2013). Zhizneopisaniye kak protoromannyy narrativ [Biography as a protonovel narrative]. In V. Tyupa, Diskurs / Zhanr [Discourse / Genre]. Moscow: Intrada, 79–91.

Vorotyntseva, K. (2012). Liricheskiy diskurs v romane M.P. Shishkina “Pis’movnik” [Lyrical discourse in M. Shishkin’s novel “Letterbook”] Narratorium, 1. Retrieved from: http:// narratorium.rggu.ru/article.html?id=2626150 (date of access: 20.05.2021).


Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2021 Анна Скотницка


ISSN 2415-8852
Свидетельство о регистрации СМИ Эл № ФС77-62683 от 10 августа 2015 г.
Регистрирующий орган: Федеральная служба по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор)

УЧРЕДИТЕЛЬ: ФГАОУ ВО "Южный федеральный университет".
344006, г. Ростов-на-Дону, ул. Большая Садовая, 105/42,
тел. +7 (863) 218-40-00 E-mail: info@sfedu.ru

Адрес редакции: 344006, г. Ростов-на-Дону, пер. Университетский, 93, к. 8, тел. +7(903) 43-12-321
e-mail: pijournal@sfedu.ru

 


Лицензия Creative Commons
Произведения доступны по лицензии
Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная
.